Johann Strauss (syn)
Król walca
"Teraz bękart Johann chce pisać walce, chociaż nie ma o tym pojęcia!" - słowa Johanna Straussa (ojca) brzmią dzisiaj jak niesmaczny żart, ponieważ kiedy ludzie mówią o walcach, zwykle mają na myśli jego syna Johanna, który urodził się 25 października 1825 roku jako najstarszy z sześciorga dzieci Johanna i Anny Straussów. Ojciec, światowej sławy kompozytor i dyrygent, nie chciał, aby "Schani", jak wszyscy zdrobniale nazywali małego Johanna, został muzykiem, gdyż miano króla walca należało do niego! Próbował nawet zapobiec debiutowi syna, który miał miejsce 15 października 1844 r. w Dommayer's Casino. Na próżno. "Teraz jesteśmy naelektryzowani od czubków naszych głów po małe palce u stóp... on pracuje tam, rozpylając iskry jak bateria galwaniczna" - napisał entuzjastycznie jeden z krytyków o niespełna 19-letnim młodzieńcu. "Rzadko kiedy ojcowie przekazują swój talent synom, ale o synu Straussa można naprawdę powiedzieć: urodził się, by tańczyć walca!"
Śmierć Beethovena i Schuberta zapoczątkowała nową erę w wiedeńskim życiu muzycznym. Nastąpiła epoka rozmachu, który zapoczątkowała dynastia Straussów. Johann Strauss skomponował swój pierwszy walc w wieku sześciu lat, a po zastąpieniu ojca na stanowisku dyrektora własnej orkiestry, jego kariera poza Wiedniem był nie do zatrzymania. Od 1863 roku dyrygował wszystkimi balami dworskimi. Rozpoczęła się nowa era w historii tańca wiedeńskiego.
Czym jednak jest walc wiedeński, który w 2017 roku został wpisany na Listę Światowego Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO? Wywodzący się z jednego z najstarszych nowoczesnych mieszczańskich tańców towarzyskich walc wiedeński nie był dozwolony w wyższych kręgach aż do Kongresu Wiedeńskiego (1815 r.), ponieważ uważano go za niestosowny. Dopiero znacznie później, wraz z rosnącym znaczeniem burżuazji, otwarciem salonów na sztuki piękne, ustanowieniem balów dworskich i nowym Wiedniem, który zburzył stare mury miejskie, narodziła się nowa, tętniąca życiem era: Gründerzeit.
Jego walc „Nad pięknym błękitnym Dunajem", lepiej znany jako „Walc Dunajski", uważany jest za nieoficjalny hymn narodowy Austrii.
Wiedeń Johanna Straussa
Tablica z płaskorzeźbą portretową upamiętnia miejsce narodzin Johanna Straussa (syna). Stąd można dojść do Café Sperl i rozpocząć dzień od wiedeńskiego „śniadania Sperla". Następnie w ciągu pięciu minut można dotrzeć do Naschmarkt, wiedeńskiego targu dla smakoszy. Kilka domów dalej znajduje się Musiktheater an der Wien, gdzie w 1874 roku miał swoją premierę „Fledermaus" Straussa. Dalej, w centrum miasta, znajduje się Muzeum Straussa z wielowymiarową i interaktywną wystawą Straussa. Kilka kroków dalej znajduje się kościół Karlskirche, w którym 28 maja 1878 r., zaledwie siedem tygodni po śmierci żony Jetty, Strauss poślubił aktorkę Angelikę Dittrich. Po drugiej stronie znajduje się Wiedeńskie Musikverein, siedziba Towarzystwa Przyjaciół Muzyki w Wiedniu. Bracia Strauss w 1870 r. dyrygowali tu na balu inauguracyjnym, dziś w Złotej Sali odbywa się koncert noworoczny Wiedeńskiej Orkiestry Filharmonicznej.
Tuż za rogiem mieści się Wiedeńska Opera Państwowa, gdzie w 1892 roku odbyła się premiera „Ritter Pásmán" - jedynej opery Johanna Straussa. Warto też wejść do House of Music, interaktywnego muzeum dźwięku, które zaprasza swoich gości do próby wirtualnego dyrygowania orkiestrą. Kolejne kroki należy skierować na Kärntner Straße, która prowadzi bezpośrednio do Katedry św. Szczepana. Później spacerem można przejść wzdłuż Wollzeile do Stadtpark, gdzie w 1921 roku Król Walca został uwieczniony ze skrzypcami w dłoni. W pobliżu pomnika, w Kursalon Hübner, Johann często koncertował ze swoimi dwoma braćmi. Dziś można tam posłuchać koncertów Straussa. Można to zrobić również w Oranżerii pałacu Schönbrunn, gdzie kiedyś grał sam Mozart. W Meierei w parku miejskim, pijalni mleka nad rzeką Wiedeń, warto zjeść lunch, by wzmocnić się przed spacerem wzdłuż Ringstrasse do Kanału Dunajskiego. Tutaj, w swoim dawnym mieszkaniu, Johann Strauss napisał „Walc Dunajski”.
Wskazówka: Miejscem pielgrzymek fanów Straussa jest Dom Straussa.
W 200 rocznicę urodzin Straussa Wiedeń stanie się centrum wydarzeń kulturalnych
Boję się, kiedy jestem sam
Johann Strauss (syn) był trzykrotnie żonaty, a jego żony miały realny wpływ jego karierę. Pierwsza z nich, Jetty Treffz, była śpiewaczką. Jetty dbała o finanse kompozytora i kreowała jego wizerunek jako kobieciarza, co przyczyniało się do zwiększania jego popularności. Zmarła w 1878 roku po 15 latach małżeństwa. Jej śmierć bardzo dotknęła Johanna.
Kilka tygodni później mistrz poślubił znacznie młodszą od siebie aktorkę Angelikę "Lili" Dittrich. Małżeństwo zakończyło się po czterech latach, kiedy Lili zostawiła go dla dyrektora Teatru w Wiedniu. Johann poczuł się tak bardzo urażony, że przeniósł premierę swojej operetki „Eine Nacht in Venedig" do Berlina.
Trzecia żona, Adele Strauss, opiekowała się Johannem tak jak pierwsza. Chcąc ją poślubić, Johann przeszedł na wiarę protestancką. Adele pozostała mu wierna aż do jego śmierci i sumiennie zarządzała jego majątkiem. Uzyskała nawet odnowienie praw autorskich do jego dzieł, znane jako "Lex Johann Strauss".